Nguồn gốc áo bà ba - nét duyên dáng người Nam Bộ

Sơ lược về áo bà ba

Trước khi đi vào tìm hiểu nguồn gốc áo bà ba, ta hãy cùng hiểu sơ qua áo bà ba là gì nhé.

Áo bà ba vốn là loại áo không cổ. Thân áo phía sau được may bằng một mảnh vải nguyên, thân trước gồm hai mảnh, ở giữa sẽ có hai dải khuy cài chạy dài từ trên xuống. Áo chít eo và xẻ tà vừa phải ở hai bên hông. Áo có độ dài trùm qua mông, phần thân trên được may sao cho vừa vặn giúp tôn lên đường nét cơ thể quyến rũ của người mặc.

Áo bà ba của miền nào?

Nếu như người Bắc bộ thường gắn liền với chiếc áo tứ thân, áo yếm mặc cùng váy đụp thì người miền Nam lại xem chiếc áo bà ba như trang phục quen thuộc mặc hàng ngày. Cứ về đến đất Nam bộ, thì hình ảnh rất đỗi quen thuộc mà chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp chính là các bà, các mẹ hay các cô gái bận trên mình chiếc áo bà ba giản dị nhưng vẫn không hề kém phần quyến rũ.

Áo bà ba đã góp phần tôn lên vẻ đẹp mộc mạc, giản dị của những người phụ nữ vùng miệt vườn của sông nước Cửu Long.

Tại sao lại gọi là áo bà ba?

Là người Việt chắc hẳn ai cũng biết “Áo Bà Ba.” Đặc biệt là dân miền Nam bởi đó là trang phục hàng ngày của người phụ nữ từ đầu làng đến cuối xóm.

Nguồn gốc cái tên “Bà ba” cũng là điều tranh cãi rất nhiều vì không rõ nguồn gốc xuất xứ từ đâu và có từ bao giờ. Từ hai giả thuyết đáng tin cậy nhất, có thể thấy cái tên “Bà ba” được xuất phát từ nhà văn Sơn Nam, và hoàn toàn không liên quan đến các "Bà Tư" hay "Bà Năm" nào cả.

Ý nghĩa chiếc áo bà ba

Người Việt Nam khi nhắc đến hình ảnh áo bà ba thường nhớ đến các mẹ, các chị, các cô gái miền Nam, đó là những con người vừa giản dị, mộc mạc lại gần gũi.

Áo bà ba cũng tượng trưng cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam kiên cường, mạnh mẽ trong các cuộc chiến tranh chống giặc và giữ nước. Hình ảnh người phụ nữ Nam Bộ luôn gắn liền với 3 vật bất ly thân: áo bà ba, khăn rằn, nón lá. Những hình ảnh của các chị, các mẹ xông pha chiến đấu vẫn đẹp lung linh cho đến tận ngày nay.

Áo bà ba không hề bị lãng quên theo thời gian. Dù cuộc sống có nhiều sự thay đổi, hội nhập nhưng ý nghĩa của chiếc áo bà ba vẫn tồn tại trong cuộc sống của người dân Nam Bộ. Áo bà ba vẫn thường được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau như làm đồng phục doanh nghiệp, trang phục biểu diễn văn nghệ, chụp hình kỷ yếu hay kể cả những cuộc thi sắc đẹp cũng sử dụng áo bà ba, đưa hình bộ trang phục này đi khắp nơi.

Các giả thuyết về nguồn gốc áo bà ba

Có 2 giả thiết được quan tâm nhiều nhất về lịch sử và nguồn gốc áo bà ba ở miền Tây Nam Bộ của nước ta:

Chiếc áo bà ba được xác định là xuất hiện vào khoảng đầu thế kỷ 19, cách tân từ áo của người dân đảo Pénang cho phù hợp với vóc dáng và nếp sinh hoạt của người Việt lúc bây giờ.

Còn theo nhà văn Sơn Nam trong cuốn "Nghi thức và lễ bái của người Việt Nam" có đoạn nói về nguồn gốc áo bà ba như sau: Áo bà ba được du nhập vào Việt Nam khoảng cuối thế kỷ 19, Bà-ba là một tộc người Hoa lai người Mã Lai ở Mã Lai hoặc Singapore. Vải đen được nhập cảng khá tốt, người Nam Bộ rất thích mặc kiểu áo vải đen của người Bà-ba nên gọi là áo bà ba.

Với cả 2 giả thiết trên chúng ta có thế xác định áo bà ba Việt Nam đã xuất hiện từ nhiều thế ký trước, có thể từ thế kỷ 19. Áo bà ba không phải là sản phẩm được tạo ra hoàn toàn từ người dân Việt Nam mà qua quá trình giao thương, buôn bán. Áo bà ba được ra đời từ sự cách tân một trang phục của một dân tộc khác.

Lịch sử áo bà ba Việt Nam qua các thời kỳ

Áo bà ba vào thế kỷ 19

Áo bà ba được may chủ yếu từ vải ú, vải chéo go, vải sơn đầm được nhập về Việt Nam và nhuộm màu vải từ lá bàng hoặc vỏ trâm bầu cùng một số loại vỏ cây khác rồi phủ bùn để chống trôi màu khi chưa có thuốc nhuộm vải và kỹ thuật nhuộm vải hiện đại.

Áo bà ba vào thế kỷ 20

Nữ giới sẽ mặc thêm áo túi ở trong và nam giới mặc thêm áo lá, bên ngoài mặc áo bà ba. Cho đến những năm 1950 trở lại đây thì áo túi và áo lá không còn được sử dụng là áo lót mặc bên trong nữa.

Áo bà ba thời hiện đại

Là áo bà ba truyền thống được cách tân để phù hợp với thời cuộc cũng như tư duy thẩm mỹ đương đại. Áo bà ba cách tân hiện đại không rộng và thẳng áo như trước mà chiết eo hơn, thể hiện rõ các đường cong của cơ thể.

Các chi tiết như cổ áo, khuy áo đều có sự thay đổi theo từng kiểu áo, màu sắc và chất liệu sao cho hài hòa nhất. Do đó, ngày nay áo bà ba cho chúng ta rất nhiều sự khác nhau cả về kiểu dáng, chất liệu, màu sắc thay vì một kiểu dáng với hai màu đen và nâu truyền thống.

Từ một chiếc áo với hai màu cơ bản nâu, đen, theo thời gian áo bà ba đã có sự biến đổi để gần gũi và thân thuộc với đời sống của người Việt Nam, không chỉ là con người Nam Bộ. Chiếc áo bà ba là trang phục truyền thống của người Việt, trong tương lai vẫn luôn song hành cùng với sự phát triển của người Việt.

Qua bài viết vừa rồi, Duyên Hà hy vọng bạn đã có thêm những hiểu biết mới về nguồn gốc áo bà ba. Ngày nay, nếu bạn muốn sở hữu một bộ áo bà ba cho riêng mình, hoặc sử dụng đồng phục áo bà ba cho doanh nghiệp của mình thì hãy liên hệ ngay với Trang phục Duyên Hà. Đội ngũ nhân viên tư vấn, nhân viên thiết kế của chúng tôi với nhiều năm kinh nghiệm chắc chắn sẽ giúp bạn sở hữu được bộ áo bà ba theo ý muốn với chất vải đẹp - giá phải chăng.